نابغه ای که چشم جهانیان رادرعلوم مختلف خیره کرد ...
بر تارک سپهر دانش و ادب ایران، دگر بار ستاره ای درخشید به نام غیاث الدین ابوالفتح عمربن ابراهیم خیام که در سال 439 ه.ق در نیشابور زاده شد.
نابغه ای بی نظیر که چشم جهانیان را با تحقیقات و کشفیات خود در علوم مختلف خیره ساخت.
بخاطر احاطه وی بر علوم مختلف، القاب گوناگونی به وی اختصاص دادند همچون: امام،الامام الاجل، حجه الحق علی الخلق، فیلسوف و حکیم.
به سال 471 ه.ق به واسطه نظام الملک وزیر سلطان ملکشاه سلجوقی به دربار سلجوقیان راه یافت و در راس گروهی از دانشمندان به اصلاح تقویم که تقویم جلالی نام گرفت به کار در رصدخانه مشغول شد.
تقویمی به یادگار گزارد که حتی جرج سارتن، پدر تاریخ علم هم آن را در زمان خود چه در شرق و چه در غرب بی رقیب می دانست و خیام را از بزرگترین ریاضی دانان قرون وسطی برمی شمرد.
می گویند در ستاره شناسی توانست مدار گردش زمین به دور خورشید را تا 16 رقم اعشار محاسبه کند و در زمینه موسیقی به تحلیل ریاضی موسیقی و تالیف کتاب القول علی اجناس التی بالاربعاء پرداخت و در فلسفه نیز صاحب نظر بوده و از آثار فلسفی او میتوان رساله فی الکون و التکلیف، ترجمه خطبه الغرا، مختصر فی الطبیعیات را نام برد.
در ادبیات هم رباعیات وی نمایانگر نگرش فلسفی وی به جهان و انسان است و بخاطر همین رباعیات که توسط فیتز جرالد ترجمه شد نامش عالمگیر گشت.
در پزشکی نیز بیماری آبله ی سلطان سنجر فرزند ملکشاه را درمان کرده است.
و سرانجام خیام میان سال‌های ۵۱۷–۵۲۰ هجری قمری در نیشابور دار فانی را وداع گفت.
28 اردیبهشت روز بزرگداشت حکیم عمر خیام گرامی باد.
ای دل غم این جهان فرسوده مخور
بیهوده نئی غمان بیهوده مخور
چون بوده گذشت و نیست نابوده پدید
خوش باش غم بوده و نابوده مخور
اعظم زاهدی
