عوامل اتلاف وقت وراه درمان
💐عوامل اتلاف وقت و راه های درمان آن ها 💐
مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه علمیه قم با بررسی عوامل اتلاف زمان و راه های درمان آن، ریشه اصلی اتلاف زمان را خصلت های فردی انسان عنوان کرده است. اهميت زمان و عمر بر هيچ خردمندي پوشيده نيست؛ به طوري که هيچ انسان موفقي را در عالم نمي توان يافت که توفيق خود را مرهون بهره وري درست از عمر خود نداند. امام حسين عليه السلام مي فرمايد: «زيانکار کسي است که لحظه، لحظه عمرش را از دست بدهد». [1]
ريشه اصلي اتلاف زمان در خصلت هاي فردي ما نهفته است که بايد علل و عوامل آن را شناخت و براي درمان آنها گام هاي مؤثري برداشت.
* برخي از عوامل اتلاف زمان
1. بي فکري و عمل زدگي
نداشتن طرح کاري از مصاديق بي فکري است. به منظور دوري از اين آفت بايد به برنامه ريزي و اولويت بندي کارها پرداخت. در مديريت زمان، تعيين هدف ها و اولويت هاي مربوط به کار از مهم ترين امور به شمار مي رود، که با توجه به آن مي توان از به دام افتادن در امور جزيي و غير ضروري نجات يافت.
توجه داشته باشيد هر يک ساعتي که صرف برنامه ريزي مؤثر شود، در مقام اجرا، چهار ساعت زمان برايتان ذخيره مي کند و نتايج بهتري هم ببار مي آورد.
اهميت برنامه ريزي، مراحل و شيوه برنامه ريزي و ملاک هاي اولويت بندي از جمله مواردی است که افراد به آن ها آشنایی ندارند.
*برداشت غلط درباره برنامه ريزي (علت بی برنامگی)
اکثر افراد بر اساس برداشت هاي نادرستی همچون: وقت گير پنداري برنامه ريزي، احساس موفقيت از بي برنامگي، تصور به هم خوردن همة برنامه ها به خاطر کارهاي غيرمنتظره، برنامه ريزي به کار جنبه انتزاعي مي بخشد و مهم ندانستن نوشتن برنامه، وقت خود را تلف مي کنند.
*درمان بی برنامگی
اما باید دانست هيچ حافظه اي مصون از خطا نيست، با تعيين انجام دادن کارها بر اساس اولويت هاي برنامه و روي کاغذ آوردن برنامه هاي ذهني، انجام کارها آسان مي شود.
2. بي نظمي:
امام علي عليه السلام مي فرمايد: شما و تمام فرزندان و اهل بيتم و کساني را که نوشته من به دست آن ها مي رسد را به تقواي الهي و نظم در کارها سفارش مي کنم. [2]
فرد نامنظم علاوه بر اتلاف زمان خود باعث اتلاف زمان ديگران نيز مي شود. فرد منضبط هيچ گاه کاري را در نيمه راه رها نمي کند، بلکه اهدافي بلند بر مي گزيند و با سعي و کوشش آن را به فرجام مي رساند.
*برخي از علل بي نظمي
فقدان اهداف و برنامه صحيح، عدم پيگيري در کارها، ناتمام گذاشتن کارها پيش از کنار نهادن کارها، انجام چند کار با هم، آشفتگي و به هم ريختگي محل کار، ضعف جسماني و خستگي و … .
*درمان بی نظمی
تعيين اهداف در حوزه هاي اصلي و داشتن برنامه صحيح، تعیین مهلت براي کارها و برآوردهاي دقيق از انجام کار، اتمام کارها و سپس پرداختن به کار بعد، پديد آوردن سيستم منسجم و تحصيل به هم پيوسته و … .
بي نظميِ شخصي خود را به نظم واداريد تا کنترل مؤثر وظايف برايتان ميسر شود. در برخورد با اطلاعات، به نحو منظم و روشمند عمل کنيد و مکرّر به خود بگوييد که آدمي منظم و مرتب هستيد و در اين راه بکوشيد.
يادآوري: هدف شما بايد آن باشد که فکرتان را از هر چيز ديگري جز آن چه روي آن کار مي کنيد، پاک سازيد. لوازم مهم و ضروري را هميشه به صورت منظم در دسترس قرار دهيد. فضاي کار و مطالعه را چنان سامان دهيد که کارها با توجه به اولويت آن ها در برابرتان قرار گيرد.
3. تنبلي[3] و بي حوصلگي:
امام باقر عليه السلام مي فرمايد: «من از کسي که در امور دنيويش تنبلي کند بيزار هستم، زيرا کسي که در امور دنيايش تنبل باشد در امور مربوط به آخرتش تنبل تر است.»[4]
امام علي عليه السلام در اين زمينه مي فرمايند: «شاخصه تنبلي به تأخير انداختن کار است»[5] فرد تنبل چون اهل کار نيست، حتي هدف هاي قابل دسترس و آسان را دست نايافتني مي بيند و به همين دليل اوقات خود را به بطالت مي گذراند.
*برخي عوامل تنبلي
عوامل گرايشي مانند: عدم ایجاد نگرش مثبت در خود، تمايل نداشتن به قبول زحمت، ناراحتي، ترس از شکست، افسردگي، ملالت، خجالت، احساس تقصير و… .
عوامل شناختي مانند: مطمئن نبودن دربارة مسئله و ناتواني در درک اقدام به جا و به موقع، تفکر منفي، هدف هاي مبهم، اطلاعات ناکافي، ترديد داشتن و … .
*درمان تنبلی
علت مسامحه کاري خود را شناسايي کنيد، براي خود برنامه ريزي دقيق داشته باشيد، مسائل را تجزيه و تحليل نمائيد، توجه داشته باشيد که انسان هاي موفق، تنبل نيستند و تنبلي را مانع موفقيت خود مي دانند.
شرايط محيط يا عوامل خارجي
ابزار و مواد لازم را تهيه کنيد، محل کار مناسب باشد، تنظیم فعاليت علمي، از بین بردن سرو صدا در محیط کار و فعالیت، قرار دادن دماي محل کار بين 20 تا 26 درجه، حذف عوامل حواس پرتي با مهندسي محيط، تمرکز داشتن روي يک هدف و فعاليت و پرهیز از انجام کارهاي پراکنده.
رفع موانع جسماني
