دحوالارض
و آنگاه که زمین از زیر آبی که آن را فرا گرفته بود خارج شد اولین قطعه ای که پدیدار شد کعبه و بیت الله الحرام بود.[1] همان روزی است که خداوند اراده کرد زمین برای سکونت نوع بشر آماده شود و خشکی هویدا شود که بتواند رزق آدمی را مهیا کند و جایی برای سکونتش باشد. 25 ذی القعده روز دحو الارض است[2] که از جهت منزلت و مقام جزء چهار روز ممتاز ایام سال است که در تعالیم اسلامی توصیه شده است آن را گرامی داشته و اعمال مخصوص بجا آورده شود.
وَ هُوَ الَّذی مَدَّ الْاَرْضَ
و اوست کسی که زمین را گسترش داد (سوره رعد – آیه 3)
خداوند زمین را به گونه ای گسترانید که برای زندگی انسان و پرورش گیاهان و جانداران آماده گردد؛ گودال ها و سراشیبی های تند و خطرناک را با فرسایش کوه ها و خرد کردن سنگ ها و تبدیل به خاک پر شد و زمین مسطح و قابل زندگی شد.[3]
حضرت علی علیه السلام دحو الارض را نزول اولین رحمت خداوند بر اهل زمین بیان می نمایند و می فرمایند کسی که در این روز روزه بگیرد و شبش را به عبادت بایستد، عبادت صد سال را که روزش را روزه و شبش را عبادت کرده است خواهد داشت.[4] دحوالارض روزی که میلاد پیامبران اولوالعزم ابراهیل خلیل الله ، عیسی روح الله و پیامبر اکرم صلی الله و علیه و آله و سلم در این روز برای حجه الوداع به همراه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها از مدینه خارج شدند و بنا به نقلی روز ظهور حضرت حجت علیه السلام است.[5]
«وَالْاَرْضَ بَعْدَ ذلِکَ دَحیها»
و زمین را بعد از آن با غلتانیدن گسترش داد. (سوره نازعات – آیه 30)
روزی ها و نعمت های پروردگار در چنین روزی گسترش یافته است؛ نعمت هایی که توان شمارش آن را نداشته و کسی را یارای شکر آن نیست و اگر تو در بزرگی شأن دحوالارض بنگری، حیرت زده خواهی شد. از این جاست که انسان عارف و مراقب در برابر خیل نعمت های گوناگون، شکری بر خویشتن واجب می بیند.
از دست و زبان که برآید کز عهده شکرش به در آید
زیارت امام رضا(ع) در اين روز افضل اعمال مستحب و مؤكدترين آداب است.[6] روزه اش همانند روزه ی و کفاره هفتاد سال است. هر کس این روز را روزه بدارد و شبش را سپری نماید برایش هر آنچه در زمین و آسمان است استغفار می نماید.[7]
اعمال دحو الارض شامل شب زنده داری، روزه، غسل و نماز مخصوصی است که تا پیش از ظهر شرعی باید بجا آورده شود؛ به شکلی که در هر رکعت پس از حمد، پنج مرتبه سوره شمس خواند شود و پس از سلام بگوید: «لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ».
بار الها! همانگونه که در این روز خشکی های زمین را در دل امواج گستردی، از حرم دلم، زیبایی های فضایل را بگستران تا طغیان نفس سرکشم را مهار کند؛ چشمه های حکمت را از اعماق وجودم بجوشان و آرامشی را در سایه عبادت و اطاعت عطا کن که مرا از لرزش و اضطراب بازدارد.
مهدی اح
