موضوع
بررسی فقهی حقوقی میراث زوجه ازدیدگاه فقهای امامیه
ارث به عنوان یکی از آثارعقددایم وازاسباب ملکیت به شمارآمدبه این صورت که بارفتن هرکدام ازطرفین ازدواج دیگری مستحق مال یاحقی می شودکه تحت عنوان توارث درقرآن آمده.
بانگاهی به تاریخ میراث قبل ازاسلام خواهیم دانست که زن نه تنها حق استقلال مالی وتصرف دراموال رانداشت ،بلکه خودبه عنوان جزیی از اموال شوهربه ارث برده می شد.باظهوراسلام وبیان احکام نورانی وبرچیدن رسوم جاهلی وقوانین ظالمانه موقعیت زن واردمرحله جدیدی شدودرسایه این دستورات حیات بخش ازکلیه حقوق فردی واجتماعی برخوردارشده واسلام باتشریع حق ارث برای زن ،به ارث بردن اوراممنوع کرد.
فقهای امامیه هم ارث تعریف برای ارث ارائه نکردند بلکه برخی ازآنان معتقدند که میراث یعنی اینکه فردی به واسطه خویشاون سببی یانسبی مستحق مال متوفی شود.درقانون مدنی نیز مثل اغلب قوانین دنیا در باب ارث از آن تعریفی نشده است بلکه از اصل تحقق ارث سخن گفته شده چنانکه در قانون مدنی در ماده 867 آمده است:ارث به موت حقیقی یا به موت فرضی مورث ، تحقق پیدا می کند.معلوم است این ماده از تحقق ارث سخن گفته است نه ماهیت و حقیقت آن.دراصلاحیه ماده۹۴۸ قانون مدنی آمده که زنان درصورت داشتن فرزند۱/۸ اموال منقول و۱/۸قیمت غیرمنقول،ودرصورت عدم وجودفرزند۱/۴ اموال منقول ویاقیمت این‌مقدارازاموال غیر منقول را می برد.
ازآنجا که ارث به عنوان یک برنامه ضروری برای حفظ نظام بشری ویک حق به شمارمی آید ،سخن گفتن از حقوق انسان درقالب جدیدازویژگی های عصرحاضربه حساب می آید،توجه به محرومیت زنان ومردان وامتیازات آنها مارابرآن می دارد که که بابیان مواردکلی محرومیت کلی یاجزیی زنان وبرخورداری کلی یاجزیی زنان نسبت به اموال شوهربه جهت آگاهی بخشی به زنان درچگونگی برخورداری ازاموال براساس وجودیاعدم وجودفرزندوجلوگیری از پیامد های منفی این نا آگاهی پژوهشی صورت گیرد .هدف این تحقیق بررسی فقهای موافق ومخالف باچگونگی ارث بری زنان ونحوه محرومیت ازاموال منقول وغیرمنقول وهمچنین بررسی مبانی ودیدگاه های آن ها درجهت رسیدن به یک نتیجه درست ،زیرا بحث ارثیه زنان ومردان پابه پای اسلام‌وجودداشته دیدگاههای فقها براساس روایات مختلف فرق می کند که دراین میان بابررسی دیدگاه فقهای امامیه وبررسی وضعیت ارث دیگاه هارابرحقوق اسلامی تطبیق خواهیم داد.
این مساله درعلوم فقهی ،حقوقی،دینی ،اجتماعی ،اقتصادی،قضایی وخانواده بررسی شده اماتحقیق حاضرمسأله راازبعدفقهی وحقوقی بررسی خواهد کرد .
واین تحقیق به صورت کتابخانه ای واز نوع بنیادی است .
کلیدواژه : میراث زوجه ،اموال منقول ،اموال غیرمنقول،زن دارای بچه ،زن بدون بچه
سوال اصلی
۱-دیدگاه فقهی حقوقی امامیه درمورد ارثیه زوجه ازاموال رابیان کنید؟
سؤال فرعی
۱-مبانی فقهی ،حقوقی ارثیه زوجه رابیان کنید؟
۲- درصورت وجود بچه وعدم‌وجود بچه ارث بری اوازاموال به چه صورت است؟
۳- دیدگاه فقهادررابطه با محرومیت فی الجمله زنان چیست؟
فرضیه کلی: بعدازمرگ یکی تززوجین مسأله توارث وملکلی اموال به جامانده ازمیت یک بحث مهم به شمارمی آید چرا که زن یامردسبب علقه وپیوندی که متوفی دارندبه دیگران اولی ترندکه دراین میان براساس وجودیک زن ،یاچندزن،بودن ،وجودبچه به مانع یاعدم مانع …..درچگونگی میزان این ملکیت به اموال وارث بری مؤثراست .
فرضیه جزیی:
- زن درصورت وجودبچه ۱/۸ کل اموال میت رامی برد ودرصورت عدم‌وجود بچه ۱/۴ کل اموال را می برد وهمین کسرهاراازقیمت اموال غیرمنقول به توارث می برد .درحقوق ایران که مبتنی برفقه جعفری می باشد زن ومرد،درتوارث یکسانند وهردو از هم ارث می برندولی درمیزان بهره ونصیب تفاوت هایی دارند. روایات مختلف منشا اختلاف فقها دراین میزان وچگونگی بهرمندی ومحرومیت واینکه حرمت اختصاص به زوجه دارای فرزنددارد یامطلق زوجه شده .