مقدمه در باب خطبه ی فدکیه
بحث سندی:
این خطبه از خطبه هایی است که در مصادر قدیمی و اولیه‌ی اهل سنت و امامیه، نقل شده و متصلاً به ما رسیده است؛ این طور نیست که جزء احادیثی باشد که صرفاً در کتب متأخر نقل شده باشد و گاهی تمام حدیث را و گاهی بخشی از حدیث را فریقین نقل کردند. مثلاً مرحوم صدوق در علل الشرایع، بخشی از این خطبه را که مربوط به شرایع و فلسفه احکام هست نقل کرده، ولی تمام خطبه را در کشف الغمه آورده است.
از اهل سنت هم ابن ابی الحدید در جلد شانزدهم کتابش، ضمن یکی از خطبه ها و بیانات امیرالمؤمنین (علیه السلام)، اسناد متعددی را برای این خطبه نقل می کند.
🌸خطبه فدکیه غیر از اینکه به لحاظ سند، معتبر است، به لحاظ محتوی هم کاملاً پیدا است که منسوب به معصوم هست.
🍀موضوع خطبه
موضوع خطبه بنا بر آنچه در تاریخ نقل کردند، این است که: بعد از آنکه کار خلافت برای خلیفه اول تمام شد، یکی از اقداماتی که انجام داد این بود که فدک را که مِلك شخصی حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها بود و وجود مقدس رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم بر اساس دستور خدای متعال به ایشان بخشیده بودند، جزو اموال عمومی اعلام کرد!!
حضرت صدیقه طاهره به مسجد آمدند و خطبه ای خواندند که به خطبه فدکیه معروف شد. «فدک»، یکی از مباحث مهمی است که محققین در طول تاریخ به آن پرداختند، کتب خوبی هم در این باره نوشته شده که شاید یکی از بهترین هایی که در دوره معاصر ما نوشته شده، کتاب مرحوم شهید صدر رضوان الله تعالی علیه است.
🌸محورهای خطبه
🌼سخنان صدیقة کبری(عليها السلام) را در این خطبه می‌توان در شش محور تشريح کرد:
1️⃣ايشان در بخش اول از سخنان خویش به مسئلة خداشناسی پرداخته، معارفی عمیق حول صفات و افعال الهی بیان می‌فرماید؛
2️⃣مسئلة نبوت و ویژگی‌ها و اهداف آن، بخش دوم سخنان ايشان را به خود اختصاص می‌دهد؛
3️⃣بخش سوم بر محور قرآن کریم و بیان معارف اساسی آن می‌گردد؛
4️⃣در بخش چهارم، بانوی دو عالم(عليها السلام) ضمن معرفی خود و بیان خدمات رسول خدا(صلى الله عليه وآله) و امیرالمؤمنین(عليه السلام)، به آسیب‌شناسی جامعة اسلامی پس از رحلت پیامبر اسلام می‌پردازد و نحوة شکل‌گیری انحراف در جامعة اسلامی را تشریح مي‌کند؛
5️⃣در بخش پنجم به مسئلة تصرف فدک اشاره کرده، ادلة باطل مخالفان را برای اقدام به این کار نقد مي‌کند؛
6️⃣و سرانجام در بخش ششم رو به‌سوی انصار، از آنان برای دفاع از حق یاری می‌طلبد و با این بیان، حجت را بر همة آنان تمام مي‌کند.
✅در ادامه با ما باشید…
🌟مبارزه‌ی سیاسی و ولایی حضرت زهرا سلام الله علیها
⚡️پس از روى كار آمدن خليفه‌ی اول، از اولين اقدامات در جهت تثبيت قدرت سياسى و اقتصادى خلافت، گردآورى زكات و سامان بخشيدن درآمدها بود و از اينرو، تصرف منطقه اقتصادى فدك، آغاز رويارويى عملى با مخالفان سياسى بود كه با اين حركت، درگيرى را از پشت درها به صحنه علمى مسجد كشانيد و فاطمه زهرا عليهاالسلام را به بيانى طولانى و مفصّل وادار نمود.
…
برای نقل فضائل و مصائب حضرت زهرا سلام الله علیها
🌟مبارزه‌ی سیاسی و ولایی حضرت زهرا سلام الله علیها
⚡️پس از روى كار آمدن خليفه‌ی اول، از اولين اقدامات در جهت تثبيت قدرت سياسى و اقتصادى خلافت، گردآورى زكات و سامان بخشيدن درآمدها بود و از اينرو، تصرف منطقه اقتصادى فدك، آغاز رويارويى عملى با مخالفان سياسى بود كه با اين حركت، درگيرى را از پشت درها به صحنه علمى مسجد كشانيد و فاطمه زهرا عليهاالسلام را به بيانى طولانى و مفصّل وادار نمود.
……
💥فدک بهانه‌ایی برای اعتراض به انحراف
✅در فرهنگ شيعه، «فدك» نمادى از معنايى بزرگ است كه هرگز در محدوده يك قطعه زمين نمى گنجد و همين معنا رمزى است كه درگيرى را از مخاصمه سطحى و محدود، به مبارزهاى سياسى تبديل كرد.
⚡️منازعه فدك در واقع، فرياد اعتراض يادگار رسول خدا صلى الله عليه وآله به انحراف پديد آمده در جهان اسلام است💚
….
🌸دفاع از ولایت علی علیه السلام
🌴«خطبه فدك» علاوه بر قاطعيت فاطمه زهرا عليهاالسلام در حقخواهى نسبت به ارث خويش، بيش از پيش بيان روشن دفاع از حضرت على عليهالسلام است و انتقاد از بىوفايى و خيانت مردمان نسبت به حق صريح اهل بيت عليهمالسلام.
🌴حضرت زهرا عليهاالسلام در اين محاجّه، با بهرهگيرى متين و استوار از آيات قرآن كريم، تفسيرى مستند و محكم از آيات قرآن را به نمايش مىگذارد كه نشاندهنده اوج اشراف و آگاهى از بيان رموز آيات است و خطبه را از صبغه سياسى به درس معرفتى و كلاس تفسيرى و ادبى بدل مىنمايد كه مفسّر آن در نهايت درجه‌ی فهم و ادراك مبانى آيات الهى و نهايت درجه‌ی فصاحت و بلاغت در گفتار و سخنسرايى است.