atrehentezar

​خداوند متعال در قرآن می فرماید:
وَ ما أُمِرُوا إِلاَّ لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصينَ بینه/5

و به آنها دستوری داده نشده بود مگر بر اینکه خدا را به اخلاص کامل پرستش کنند

حکایت؛ يکي از علما نقل می کرد: سالها پیش در ماه مبارک رمضان از جناب محدث قمي تقاضا کرديم در مسجد گوهرشاد مشهد اقامه نماز جماعت را تقبل کنند که با اصرار و پافشاري پذيرفتند.

چند روز نماز ظهر و عصر در يکي از شبستانهاي آن مسجد به امامت ایشان برگزار شد و هر روز تعداد جمعيت نمازگزاران بیشتر مي شد تا اينکه تعداد مأمومين مرحوم قمي فوق العاده زیاد شد.
يک روز پس از آنکه نماز ظهر برگزار شد، مرحوم قمي به من که در صف اول و نزديک ايشان بودم گفتند: من امروز نمي توانم نماز عصر بخوانم و رفتند و ديگر تا آخر ماه مبارک رمضان آن سال براي نماز نيامدند.

خدمت ایشان رفتم و علت را جویا شدم فرمودند: حقيقت اين است در رکعت چهارم متوجه شدم صداي اقتدا کنندگان از محلي بسيار دور به گوش مي رسيد که مي گفتند: يا الله! يا الله! يا الله! ان الله مع الصابرين، و اين توجه مرا به زيادي جمعيت اقتدا کننده جلب کرد و در من شادي و فرحي ایجاد کرد، خلاصه خوشم آمد که اين جمعيت اين اندازه زيادند و در خلوص نیتم شک کردم.

بنابراين من براي امامت اهليت ندارم! 1

عبادت به اخلاص نیت نکوست

وگر نه چه آید به بی مغز پوست؟ 2
1. با اقتباس و ویراست از کتاب داستانهایی از علما

2. سعدی

​چرا مردم از حضرت علی علیه السلام دفاع نکردند و در جریان سقیفه نه تنها اعتراض نکردند بلکه با خلفا بیعت هم کردند ؟
اولا : که بعضی از حاضران نسبت به خلافت ابابکر اعتراض کردند

الف : بعضی گفتند ما با ابا فصیل (منظور ابابکر) بیعت نمی کنیم (1)

ب : در آن جمع به همدیگر اعتراض کرده و پرخاش نمودند و فضل بن عباس به نفع حضرت علی علیه السلام صحبت کرد ؟ (2)

ج : زبیر شمشیر کشید و گفت غلاف نمی کنم مگر اینکه با علی علیه السلام بیعت شود (3)
ثانیا : عوامل زیر در عدم اقبال به حضرت علی علیه اسلام نقش داشت

کینه از حضرت علی علیه السلام

بعضی از کسانی که در سقیفه حضور داشتند ، از مشرکینی بودند که در بدر و احد وحتی خندق در مقابل مسلمانان بودند ، در این سه جنگ در مقابل حضرت علی علیه السلام قرار داشتند ، و علی علیه السلام نزدیکان و رفقای آنان را کشته بود ، آنان رای شان نه علی بود و به هر کس قانع بودند جز علی علیه السلام

امام رضا علیه السلام این مطلب را بسیار زیبا بیان می نمایند
علی بن حسن فضال از پدرش نقل می کند از امام رضا علیه السلام درباره این مطلب پرسیدم ، فرمودند : چه شد که مردم از او اعراض کرده بوه دیگری میل پیدا کردند در حالی که فضیلت و سابقه ایشان را در اسلام و منزلت ایشان را نزد رسول خدا صلی الله علیه واله وسلم می دانستند ،
حضرت فرمودند :جهتش این است که امام علی علیه السلام تعداد زیادی از پدران و اجداد و برادران و عموها و دایی ها و نزدیکان آنان را که دشمن خدا بودند به قتل رسانده بود لذا به این جهت کینه حضرت را در دل گرفتند ونمی خواستند که ایشان متولی امور شود ولی از عیر علی علیه السلام کینه نداشتند آنگونه که از علی علیه السلام داشتند زیرا کسی به مانند علی علی علیه السلام در جهاد بر مشرکان شرکت نکرده بود به همین جهت بود که از ایشان اعراض کرده وبه سراغ دیگری رفتند (4)

عبدالله بن عمر خطاب به حضرت علی علیه السلام عرض می کند : چگونه قریش ترا دوست داشته باشد در حالی که تو در روز بدر واحد هفتاد نفر از بزرگان آنان را به قتل رساندی (5)

امام سجاد علیه السلام نیز می فرمایند : علت عدم رغبت مردم به حضرت علی علیه السلام این بود که عده ای از بزرگان آنان را کشته بود وعده ای را هم خوار وذلیل کرده بود (6)

شخصی به نام حریز بن عثمان می گفت من او (علی علیه السلام ) را به این جهت که پدرانم را به قتل رسانده دوست ندارم (7)

منابع

1. طبری ، ج 3ص 209

2. یعقوبی ج 2ص 128

3. العقد الفرید ، ج 4ص 85

4. عیون اخبار رضا ، ج2ص 81ح15

5.المناقب ، ج 3ص 220

6.بحار ج 29ص 482

7. مختصر تاریخ دمشق ) ج 6ص 276

​سؤال:

آیا در کتاب «عوالم العلوم»، نگاشته «بحرانی» روایتی وجود دارد که امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید: هر کس یک یا علی بگوید، مانند شانزده هزار ختم قرآن است؟
پاسخ:

رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: براستى خداوند براى برادرم على(علیه السلام) فضائل بى‌‏شمارى قرار داده است كه اگر كسى يكى از آن فضايل را از روى اعتقاد و اعتراف بيان نمايد، خداوند گناهان گذشته و آينده او را مى‏‌بخشد. و اگر كسى يكى از فضائل آن حضرت را بنويسد، تا هنگامى كه آن نوشته باقى است، ملائكه براى او استغفار مى‏‌كنند. و اگر كسى يكى از فضائل آن حضرت را بشنود، خداوند همه گناهانى را كه از راه گوش انجام داده است مى‏‌بخشد. و اگر كسى به نوشته‏‌اى درباره فضائل على (علیه السلام) نگاه كند، خداوند تمام گناهانى كه از راه چشم كرده است مى‏‌پوشاند، و از آن در مى‏‌گذرد. (1)

منبع:

1. خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، ص 32.

​سؤال:

چگونه می‌توان امر به معروف و نهی از منکر داشت، در حالی که تأثیرگذار نیست؟
پاسخ:

امر به معروف و نهی از منکر مسؤولیت بزرگی است که باید با ظرافت خاص انجام گیرد. طبیعی است که اگر این فریضه الهی به طور شایسته عملی نگردد، چه بسا اثر معکوس خواهد داشت. از این رو اسلام آداب و شرایط خاصی را برای امر به معروف و نهی از منکر در نظر گرفته است که شخص ابتدا باید از آن‌ها آگاهی داشته باشد. شرایط امر به معروف در توضیح المسایل حضرت امام (قدس سره) بیان شده است، اما مهم‌ترین آداب آن عبارتند از:

1. حُسن برخورد:

قرآن مجید خطاب به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) می‌فرماید: «ای پیغمبر! به بندگانم بگو که با مردم با نیکوترین وجه صحبت نمایند» (1) خداوند از حضرت موسی (علیه السلام) می‌خواهد با فرعونی که ادعای خدایی دارد با نرمی و ملاطفت تکلم کند و به ایشان بگوید: آیا میل داری که پاکیزه شوی؟ آیا می‌خواهی تو را به راه خداوند هدایت کنم تا به درگاه او خاشع شوی؟ (2)

هرگز نمی‌توان با خشم و خشونت جوانی را از گناه باز داشت. روح جوان بسیار آسیب‌پذیر است و در برابر برخورد قهر آمیز واکنش نشان می‌دهد؛ از این رو باید مواظب بود تا لطمه ای به شخصیت افراد وارد نشود. استفاده از جملاتی مانند «این عمل در شأن شما نیست» و «شأن شما بالاتر از این‌ها است»، «شما سرمایه‌های این مملکت هستید و جامعه و تاریخ به شما امید دارد» بسیار مؤثر است. امام خمینی (قدس سره) در این باره می‌فرماید:‌ سزاوار است آمر به معروف و ناهی از منکر،‌ در امر و نهی خود و مراتب انکارش، چون طبیبی دلسوز و پدری مهربان که مصلحت مرتکب را رعایت می‌کند باشد و انکارش بر او خصوصاً و بر امت عموماً لطف و رحمت باشد. (3)

2. جلب اعتماد:

‌امر به معروف و نهی از منکر در صورتی با موفقیت انجام می‌گیرد که اعتماد طرف مقابل جلب شود. بدون جلب اعتماد نمی‌توان در شخصی نفوذ کرد، از این رو امام علی (علیه السلام) می‌فرماید:‌ «دل‌های مردم وحشی است، پس هر کسی بتواند با آن‌ها الفت برقرار کند، به او روی خواهند آورد» (4) برای این کار باید به خطاکار شخصیت داد و از به کار بردن الفاظ تحقیرآمیز خودداری کرد.

3. در نظر گرفتن وضع روحی و روانی:

در اجرای صحیح امر به معروف و نهی از منکر باید شرایط مخاطب را در نظر گرفت. اگر عصبانی است نمی‌توان نصیحت کرد. امام علی (علیه السلام) می‌فرماید:‌ «برای دل‌های آدمیان، علاقه و قابال و گاهی تنفر و ادبار است هنگامی که می‌خواهید کاری را انجام دهید از طریق علاقة‌ اشخاص وارد شوید زیرا هنگامی که کسی را مجبور بر کاری کنید نابینا می‌شود» (5) یعنی خود را به کوری و کری می‌زند.

4. محترم شمردن عقاید افراد:

‌دختر خانمی که لباس مبتذل پوشیده و یا جوانی که سر و وضع خاصی دارد،‌این‌ها را ارزش تلقی می‌کند و نشانة شخصیت می‌داند. اگر چه از دید ما این نظریه باطل است؛ اما باید توجه داشت که توهین کردن به عقیده و نظر آن‌ها توهین به همة وجودشان خواهد بود.

حتماً می‌دانید وجوب امر به معروف و نهی از منکر شرایطی داردو از جمله:

1. خود آمر و ناهی از آن چه می‌خواهد نهی کند و یا ارشاد کند آگاهی داشته باشد.

2. بداند حرفش اثر دارد.

3. این که برای خودش و خانواده و بستگانش ضرر جانی و مالی و آبرویی و … نداشته باشد.

در هر صورت باوجود چنین شرایطی:

اولاً: در میان جمع و افرادی که طرف پیش آن‌ها آبرو و حیثیت دارد نباشد.

ثانیاً: با زبان نرم و لطیف با او برخورد کند. وقتی حضرت موسی به مقام نبوت رسید از طرف خداوند مأموریت پیدا کرد به اتفاق برادرش هارون پیش فرعون بروند و او را امر به معروف و نهی از منکر کنند خداوند به آن‌ها فرمود: وقتی پیش او رفتید با خشونت برخورد نکنید با زبان خوش و شیرین به او متذکر شوید. «اذهبا الی فرعون انه طغی و قولا له قولاً لیناً» (6)

و ثالثاً: ابتدا به صورت کنایه و غیر مستقیم به او متذکر شوید.
منابع:

1. اسراء: 17/ 53.

2. نازعات: 79/ 18 ـ 19.

3. خمینی، سید روح الله، تحریر الوسیله، ج1، ص 481.

4. موسوی، سید رضی، نهج البلاغه،‌ حکمت 47.

5. نهج البلاغه، حکمت 193.

6. طه: 20/ 43.

​امام هادی علیه السلام:

هر كس از خدا بترسد, مردم از او بترسند, و هر كه خدا را اطاعت كند, از او اطاعت كنند, و هر كه مطيع آفريدگار باشد باكى از خشم آفريدگان ندارد, وهر كه خالق را به خشم آورد, بايد يقين كند كه به خشم مخلوق دچار می شود.

تحف العقول,ص 482